بررسی اثر مهارکنندگی عصاره اتانولی گیاه سعد کوفی (Cyperusrotandus) بر روی آنزیم استیل کولین استراز

مقدمه: زوال عقل (Dementia) کاهش پیش­رونده در توانایی­های درکی و شناختی است، که ممکن است به علت بیماری یا صدمه به مغز ایجاد شود. دمانس انواع مختلفی دارد که شایع­ترین آن بیماری آلزایمر است. استیل کولین (acetylcholine) یکی از واسطه های شیمیایی مغز است که در ثبت، نگهداری و یادآوری اطلاعات در مغز نقش کلیدی دارد. سلول های عصبی ترشح کننده ی این ماده در زمره ی نخستین سلول هایی هستند که از تغییرات آسیب شناختی بیمار‌ی آلزایمر متأثر شده و از بین می روند.استراتژی دارودرمانی آلزایمر طبق آنچه در علل بروز آن وجود دارد بر اساس: افزایش تاثیر استیل کولین ( از طریق افزایش مقدار استیل کولین یا افزایش حسّاسیت گیرنده های آن و یا افزایش پیش سازهای استیل کولین)، افزایش نوروترانسیمترها و نیز محافظت سلولهای عصبی خواهد بود. مهارکننده های کولین استراز داروهای اصلی درمان آلزایمر هستند. به نظر میرسد جلوگیری از تجزیه استیل کولین از طریق مهار آنزیم کولین استراز، میتواند در تثبیت حافظه و قدرت تفکّر اهمیّت زیادی داشته باشد. با توجه به نیاز به داروهایی با عوارض کمتر برای درمان بیماری­ آلزایمر، این مطالعه با هدف بررسی اثر مهارکنندگی عصاره گیاه سعد کوفی برروی آنزیم استیل­کولین­استراز انجام گردید. روش بررسی: فعالیت آنزیم استیل کولین استراز (AchE) براساس روش المن و همکاران با مقیاس 14nmolmin/mg" id="_x0000_i1026" style="width: 33pt height: 22.5pt" type="#_x0000_t75"> 1clip_image001.png">  اندازه­گیری شد و سپس با استفاده از  نمودار لینوربرگ میزان  Km, Vmax و  Kiواکنش­ها محاسبه شد. در تمام مراحل غلظت آنزیم ثابت بود و فعالیت آن در شش غلظت استیل­تیو­کولین (5، 10، 15، 20، 25 و30 میلی­مولار) در دمای اتاق (27-25 درجه سانتیگراد) بر اساس میزان جذب نوری در طول موجnm  412 اندازه­گیری شد؛ آزمایشات در حضور غلظت­های مختلف فیزوستیگمین (5/0، 75/0، 1، 5/1 و 2) (mg/100ml) و همچنین در حضور غلظت­های مختلف سعدکوفی (1/0، 2/0، 3/0، 4/0، 5/0، 6/0 و 7/0 )(mg/ml) انجام گردید. همچنین براساس معادله دیکسون (Dixon plot) با اثر غلظت­های مختلف مهارکننده­ها و محاسبه درصد فعالیت، میزان IC50 مهارکننده­ها به­دست آمد. یافته ها:  KI سعدکوفی تقریباً 40 برابر بیشتر از KI فیزوستگمین بود. میزان IC50 برای فیزوستگمین µg/ml 21/2 و برای سعدکوفی µg/ml 139 بود نتیجه گیری: بر اساس مکانیسم مهارکنندگی آنزیمی هر چه میزان KI و نیز IC50 کمتر باشد قدرت مهارکنندگی بیشتر است، لذا با توجه به نتایج بدست امده فیزوستگمین نسبت به سعدکوفی مهارکننده قوی­تری می­باشد. البته با خالص­سازی ماده موثره این گیاه ممکن است تاثیر و مهارکنندگی آن بیشتر گردد. علاوه براین سعد کوفی عوارض جانبی  داروی شیمیایی فیزوستگمین اعم ازسرگیجه، تهوع و غیره را ندارد. واژه های کلیدی: اسیتل کولین استراز، سعدکوفی، فیزوستگمین، آلزایمر. وصول مقاله:12/12/93 اصلاحیه نهایی:16/6/94 پذیرش:19/7/94